روش صحیح مسواک زدن چگونه است؟

دوستی را می‌شناسم که روزی یکبار بیشتر، مسواک نمی‌زند، اما ۱۵ دقیقه برای مسواک‌زدن وقت می‌گذارد. یکی دیگر از دوستان هم به بهانه‌ی خراب‌شدن دندان‌ها، بچه‌هایش را از خوردن میوه‌های خشک‌شده منع می‌کند. وقتی صحبت از مراقبت از دندان‌ها می‌شود همه سردرگم به‌نظر می‌رسند. آیا باید نخ دندان بکشیم؟ «تکنیک اصلاح‌شده‌ی باس» دقیقا چیست؟ درخصوص روش‌های مراقبت از دندان‌ها گیج شده‌اید؟ نگران نباشید. در اینجا روش صحیح مسواک زدن را آموزش خواهیم داد.

هرچندوقت یکبار باید مسواک بزنید؟ و چطور باید این کار را انجام دهید؟

دکتر «اوگو ایز» که یک مرکز دندان‌پزشکی در لندن را اداره می‌کند، توصیه می‌کند که حداقل دوبار در روز مسواک بزنید. این یعنی بهتر است بیشتر از دوبار مسواک بزنید؟ او می‌گوید: «من توصیه می‌کنم که یکبار هم بعد از ناهار مسواک بزنید. اگر ۸ صبح مسواک بزنید و ۱۱ یا ۱۲ شب به رختخواب بروید، باکتری‌ها ۱۴ تا ۱۵ ساعت، وقت برای رشد دارند».

اما زیاد مسواک‌زدن، آن هم به روش نادرست، باعث مشکلاتی می‌شود. «ایز» می‌گوید: «مردم فکر می‌کنند اگر محکم و شدید مسواک بزنند، کارشان درست است، اما باید بدانید ممکن است با این کار لایه‌ی سطحی لثه و دندان را ازبین ببرید. آنها فکر می‌کنند خونریزی لثه نشانه‌ی عفونت لثه است، اما این معمولا یکی از عوارض ساییدن شدید لثه‌ها با مسواک است».

روش صحیح مسواک‌زدن به‌گفته‌ی «ایز»، «تکنیک اصلاح شده‌ی باس» است: «براین‌اساس، مسواک‌زدن با حرکات دایره‌ای و بالاوپایین درست است و وقتی به مرز لثه می‌رسید، باید سر مسواک را به زاویه‌ی ۴۵ درجه برسانید و فشار ملایمی را وارد کنید تا زیر لثه تمیز شود و سپس مسواک را آنجا به‌حر‌کت در‌آورید و خارج کنید. مسو‌اک‌تان نباید لثه را سوراخ کند. البته تمیزکردن زیر لثه مهم است، چون غذا و باکتری زیادی آنجا به‌دام می‌افتند».

همیشه باید روی زبان‌تان را مسواک بکشید یا از یک ساینده‌ی زبان استفاده کنید. باکتری و پلاک به زبان می‌چسبند، پس هربار که مسواک می‌زنید، این کار را انجام دهید. برای انجام درست این کار دو تا سه دقیقه وقت بگذارید.

تا نیم‌ساعت بعد از غذاخوردن مسواک نزنید. این مدت زمان لازم است تا بزاق شما فرصت کافی داشته باشد تا اسید حاصل از خوردن و آشامیدن را خنثی کند. قبل از آن دندان‌های شما در حساس‌ترین حالت هستند و مسواک‌زدن می‌تواند به مینا آسیب بزند.

مسواک معمولی یا برقی؟

مسواک برقی یا معمولی؟ این واقعا سوال مهمی است. «ایز» می‌گوید: «من به بعضی افراد، کسانی که نمی‌توانند از مهارت دست‌شان برای استفاده از مسواک معمولی بهره ببرند، استفاده از مسواک برقی را توصیه می‌کنم. اما نمی‌گویم که مسواک برقی به‌لحاظ خودکاربودن بهتر است. مهم این است که تکنیک صحیح را یاد بگیرید. من همیشه به بیمارانم توصیه می‌کنم که مسواک‌های نرم یا متوسط را انتخاب کنند. مسواک‌های سخت آسیب بیشتری به دندان و لثه وارد می‌کنند». مسواکی با سر کوچک انتخاب کنید تا به‌راحتی بتوانید دندان‌های عقب را مسواک بزنید.

نخ دندان‌کشیدن واقعا لازم است؟

بله، اما یکبار در روز کافی است. به گفته‌ی «ایز»: «اگر معمولا غذا بین دندان‌ها گیر می‌کند، می‌توانید نخ دندان را درطول روز با خودتان داشته باشید تا هرزمان بتوانید از آن استفاده کنید. درغیراین‌صورت پیشنهاد می‌کنم شب‌ها نخ دندان بکشید. هرکس ممکن است الگوی خودش را داشته باشد، اما من آن را قبل از مسواک‌زدن انجام می‌دهم. چون نخ دندان کمی بین دندان‌ها فاصله ایجاد می‌کند. وقتی بعد از آن مسواک می‌زنید، فلوراید می‌تواند به شکاف بسیار کوچک بین دندان‌ها نفوذ کند. بین همه‌ی دندان‌ها را نخ بکشید و برای هر کدام از نخ تمیز استفاده کنید و تاجایی‌که می‌توانید بدون زخم‌کردن لثه نخ را فرو ببرید. نخ را به‌آرامی به زیر لثه فرو ببرید و به‌آرامی بیرون بیاورید. این کار دندان و سطح ریشه‌ را تمیز می‌کند و باکتری‌ها و ذرات غذا را جدا می‌کند. «ایز» معتقد است: «بچه‌هایی که دندان شیری دارند، احتمالا به نخ دندان‌کشیدن نیازی ندارند».

آیا باید از دهانشویه استفاده کرد؟

دهانشویه‌های معمولی می‌توانند ترکیبات مفید خمیردندان را بشویند و ازبین ببرند. «ایز» معتقد است که دهانشویه فقط در شرایط خاص لازم است: «خوردن شکر باعث جذب باکتری‌های تولیدکننده‌ی اسید می‌شود که پلاک ایجاد می‌کنند و پلاک سطح دندان را می‌ساید. ترکیباتی که در خمیردندان فلوراید وجود دارند به بازسازی لایه‌ی سطح دندان کمک می‌کند. درصورتی‌که مشکل لثه داشته باشید، دندانپزشک ممکن است دهانشویه‌ی خاصی برای شما تجویز کند».

آیا باید بعد از مسواک‌زدن، دهان‌ را کاملا با آب شست یا باید کمی خمیردندان در دهان‌ بماند؟ «ایز» پاسخ می‌دهد: «برای بچه‌ها، من توصیه می‌کنم که دهان را کاملا بشویند. چون اگر هنوز بعضی از دندان‌های دائمی‌شان درنیامده باشد، ممکن است فلوراید زیادی در بدن‌شان انباشته شود که می‌تواند دندان‌ها را خراب کند. برای بزرگسالان خوب است که یک لایه حفظ شود، البته با رعایت تعادل. نباید دهان‌تان پر از خمیردندان بماند. من از یک روش نیمه‌ شست‌وشو استفاده می‌کنم: کمی آب در دهانم می‌ریزم تا خمیرندان را از زبانم بشوید».

خوردن تنقلات چطور؟

«ایز» توصیه می‌کند که به‌طور دائم درحال خوردن تنقلات نباشید. او می‌گوید: «بعضی‌ها را دیده‌ام که تمام روز میوه می‌خورند. اما مشکل اینجاست که مقدار قندی که ازاین‌طریق مصرف می‌کنند، برای دندان‌ها مضر است. در خوردن تعادل را رعایت کنید». از مصرف میوه‌های خشک خودداری کنید، چون به دندان می‌چسبند. «ایز» می‌گوید: «بهتر است غذاهایی که قند زیادی دارند را در یک وعده بخورید و در طول روز پخش نکنید. وقتی یک چیز شیرین می‌خورید تا نیم‌ساعت تا چهل‌دقیقه بزاق شما به‌شدت ترشح می‌شود تا خاصیت اسیدی آن را خنثی کند. اگر در طول روز مداوم غذاهای شیرین بخورید، با این مکانیسم دائما به دندان‌های شما حمله می‌شود. خیلی‌ها در تمام طول روز همراه چای یا قهوه‌ قند مصرف می‌کنند، بدون اینکه متوجه ضرری که این‌کار به دندان‌های‌شان وارد می‌کند، باشند».