منظور از سلول های مرده پوست چیست؟ چطور آنها را از بین ببریم؟

سلول های مرده پوست

به آن بخش از پوست بدنمان که پوسته‌پوسته شده است و می‌ریزد، پوست مرده گفته می‌شود. در واقع پوست مرده همان سلول‌های مرده پوست هستند که مرتب می‌ریزند و با سلول‌های جدید پوست جایگزین می‌شوند. هر روز ۳۰ تا ۴۰هزار سلول مرده پوست از بدنمان می‌ریزند و سلول‌های جدیدی جای آنها را می‌گیرند. چرخه طبیعی جایگزینی پوست مرده با نو تقریبا ۳۰ روز طول می‌کشد.

گاهی‌ اوقات سلول های مرده پوست طبیعی نمی‌ریزند که در نتیجه آن پوست بدن تیره و پوسته‌پوسته می‌شود. برای بهبود وضعیت پوست‌تان باید این مشکل را برطرف کنید.

علائم تشکیل پوست مرده

۱۸ تا ۲۳ لایه اول پوست‌ را سلول‌های مرده پوست تشکیل می‌دهند. اگر این سلول‌ها به‌درستی از روی پوست پاک نشوند، پوست‌تان را خشک و تیره می‌کنند. تجمع پوست‌های مرده علاوه بر خشکی و تیرگی پوست‌، علائم دیگری هم دارد مانند:

• خشک و پوسته‌پوسته‌شدن پوست؛
• خارش؛
• سفتی و ضخیم‌شدن پوست؛
• تیرگی و زبری پوست؛
• آکنه و جوش.

علل تجمع سلول های مرده پوست چیست

طی فرایند طبیعی پوسته‌پوسته‌شدن پوست، سلول‌های جدید پوست در اعماق لایه اپیدرم تشکیل می‌شوند و به سطح می‌آیند. سلول‌های جدید که به سطح می‌رسند، پوست‌های مرده را کنار می‌زنند و جای آنها را می‌گیرند. اما وقتی این فرایند کند و آهسته پیش برود یا در روند آن اخلالی ایجاد ‌شود، سلول‌های مرده پوست روی سطح پوست جمع می‌شوند و مشکلات پوستی به وجود می‌آورند.

به نظرتان رایج‌ترین دلیل انباشت سلول های مرده پوست چیست؟ در ادامه، بعضی از عوامل دیگر را که موجب تجمع سلول‌های مرده پوست روی سطح پوست می‌شوند، معرفی می‌کنیم.

۱. افزایش سن

با افزایش سن، لایه اپیدرمی پوست نازک و سرعت چرخه جایگزینی پوست‌های مرده با نو کند می‌شود. این مشکل روی پوست صورت و گردن زنان بیشتر دیده می‌شود. در واقع پوست نوزادان و کودکان خردسال به‌دلیل سرعت بسیار زیاد چرخه سلول‌های پوستی آنها درخشان و شفاف است. از آنجایی‌ که کودکان به‌سرعت در حال رشدند، نرخ جایگزینی سلول‌های پوستی آنها تقریبا ۲ برابر بزرگ‌سالان است. در ضمن بزرگ‌سالان بالای ۶۵ سال حداقل یک نوع اختلال پوستی دارند.

۲. تمیزنکردن پوست

تمیزکردن مرتب پوست موجب جمع‌شدن سلول‌های مرده پوست می‌شود که آماده ریختن هستند. اگر چند روز متوالی صورت‌تان را تمیز نکنید، سلول‌های مرده پوست و چربی روی صورت‌تان انباشته می‌شوند و در نهایت منجر به بروز جوش و آکنه روی صورت می‌شوند.

۳. آب‌وهوا و نور خورشید

قرارگرفتن زیر نور خورشید سرعت پیرشدن پوست و مرگ سلول‌های پوستی را افزایش می‌دهد. بر اثر این صدمات پوستی، سطح پوست انباشته از سلول‌های مرده می‌شود. صدمات نور خورشید به‌شکل چین‌وچروک، لکه‌های قهوه‌ای مرتبط با سن و شل‌شدن پوست بروز می‌کند.

۴. کم‌آبی بدن

وقتی بدنتان دچار کم‌آبی می‌شود، آب کافی به پوست‌تان نمی‌رسد و پوست دچار خشکی و پوسته‌پوسته می‌شود. در نتیجه این خشکی، خارش و حساسیت پوستی هم گرفتارتان می‌کند.

۵. بیماری‌های پوستی

در صورت وخامت وضعیت سلول های مرده پوست و تجمع بیش از حد آنها روی سطح پوست، حتما به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید، زیرا ممکن است به نوعی بیماری پوستی مبتلا شوید. اگزما و داء‌الصدف از این دست بیماری‌های پوستی هستند که آزاردهنده‌اند.

اگزما

این بیماری پوستی التهابی موجب بروز جوش‌های قرمز خارش‌دار در کل بدن می‌شود. اگزما که به آن درماتیت آتوپیک هم گفته می‌شود،‌ بیماری پوستی رایج در کودکان است و متخصصان پوست علت ابتلا به اگزما را ترکیبی از ژنتیک و عوامل محیطی می‌دانند.

داء‌الصدف

این بیماری پوستی که نوعی بیماری خودایمنی است، سبب ایجادشدن بخش‌های ضخیمی از سلول‌های مرده پوست روی پوست بدن و به‌ویژه صورت می‌شود. ایجاد زخم و نقاط قرمز حساس روی پوست نتیجه این بیماری پوستی است.

اگرچه بیماری داء‌الصدف کاملا درمان نمی‌شود، می‌توان آن را به‌خوبی مهار کرد. برای برنامه‌ مقابله صحیح با این بیماری پوستی با متخصص پوست مشورت کنید.

روش پیشگیری از تجمع سلول های مرده پوست چیست؟

اگرچه نمی‌توان جلوی تشکیل سلول‌های مرده پوست را گرفت، می‌توانید با به‌کارگیری روش‌هایی پوست‌تان را تمیز و صاف نگه دارید.

۱. محافظت از خود در برابر نور خورشید

زمان‌هایی که بیرون از خانه و زیر نور خورشید هستید، با استفاده از کرم ضدآفتاب مناسب و کلاه‌های لبه‌دار از پوست‌تان مراقبت کنید.

۲. پرهیز از دخانیات

مصرف دخانیات سرعت پیری پوست و مرگ سلول‌های پوستی را افزایش می‌دهد.

۳. رژیم غذایی سالم

با مصرف فراوان میوه‌ و سبزیجات سرشار از آنتی‌اکسیدان می‌توانید پوست‌تان را شاداب و درخشان نگه دارید. کربوهیدارت‌های تصفیه‌شده و شکر به پوست صدمه می‌زنند و موجب تیرگی آن می‌شوند.

۴. پاکسازی مرتب پوست

با شست‌وشوی مرتب پوست صورت‌تان می‌توانید سلول‌های مرده پوست را از روی آن پاک کنید. اگر شست‌وشو و مواد استفاده‌شده ملایم باشند، پوست‌تان تحریک نمی‌شود.

تشخیص بهترین روش درمان

بهترین روش از بین بردن سلول‌های مرده پوست مراجعه به پزشک متخصص پوست است. او با معاینه پوست‌تان می‌تواند بهترین برنامه شخصی درمان پوست‌ را به شما ارائه دهد. البته پیش از اینکه نزد پزشک بروید، فهرستی از درمان‌هایی که قبلا انجام داده‌اید و محصولاتی که استفاده کرده‌اید (مانند کرم‌های رتینوئید) تهیه کنید و پزشک‌ متخصص را در جریان آنها بگذارید. این اقدام به روند درمانتان کمک می‌کند. همچنین برای تشخیص بهترین درمان مناسب خودتان باید نوع پوست‌تان را بشناسید.

تشخیص نوع پوست

سلول‌های مرده پوست ظاهر پوست را خشک نشان می‌دهند، اما هر نوع پوستی ممکن است دچار انباشت سلول‌های مرده پوست شود. انواع پوست عبارت‌اند از:

• پوست نرمال: این نوع پوست شفاف و یکنواخت است.
• پوست خشک: کدر و پوسته‌پوسته دیده می‌شود.
• پوست چرب: ظاهری چرب یا براق دارد.
• پوست مختلط: بخش‌هایی از پوست چرب و بخش‌هایی از آن خشک‌اند.
• پوست حساس: این نوع پوست معمولا پس از استفاده از محصولات مراقبت از پوست، قرمز و تحریک‌پذیر می‌شود

روش‌های از بین بردن سلول های مرده پوست با انواع لایه‌برداری

می‌توانید با خیال آسوده در خانه پوست‌تان را لایه‌برداری کنید. فقط مراقب باشید که با توجه به نوع پوست‌تان از لایه‌برداری متناسب استفاده کنید.

۱. لایه‌برداری مکانیکی

در لایه‌برداری مکانیکی از ابزاری مانند برس خشک یا پارچه‌ای زبر برای جمع‌کردن پوست مرده استفاده می‌شود. این نوع لایه‌برداری مناسب افرادی است که پوستی چرب یا ضخیم دارند. بعد از اینکه پوست‌تان را تمیز کردید، پارچه یا برس را دورانی روی پوست‌تان بکشید. وقتی کارتان تمام شد، به پوست نوعی لوسیون یا مرطوب‌کننده بمالید.

میکرودرم ابریژن

میکرودرم ابریژن نوعی لایه‌برداری مکانیکی است که با ابزارهای حرفه‌ای و زیر نظر متخصص پوست انجام می‌شود. در این روش، پزشک با استفاده از ابزار پوست‌های مرده را برمی‌دارد و پوست جدید زیر آن نمایان می‌شود.

۲. لایه‌برداری شیمیایی

در لایه‌برداری شیمیایی از محصولات شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های مرده پوست استفاده می‌شود. مواد شیمیایی چون آلفا و بتا هیدروکسی ‌اسیدها به حذف سلول‌های مرده پوست کمک می‌کنند و برای یکدست‌کردن رنگدانه‌های پوست مؤثرند. اگر پوست خشک یا حساسی دارید، لایه‌برداری مکانیکی برایتان بیش از حد خشن خواهد بود. بنابراین می‌توانید از روش لایه‌برداری شیمیایی ملایم استفاده کنید.

۱. آلفا هیدروکسی ‌اسید (AHA)

این لایه‌بردار شیمیایی معمولا به‌شکل لوسیون یا کرم استفاده می‌شود و اغلب حاوی گلیکولیک، لاکتیک یا اسیدسیتریک است. آلفا هیدروکسی ‌اسید پوست را لایه‌برداری می‌کند و موجب یکنواختی رنگ پوست و کاهش لکه‌های تیره احتمالی می‌شود.

لایه‌بردارها معمولا پوست را در برابر نور خورشید بسیار حساس می‌کنند، بنابراین بهتر است برای شروع لایه‌برداری از محصولی ملایم استفاده کنید. برای حذف سلول‌های مرده پوست باید هر روز از لایه‌بردار استفاده کنید.

۲. پلی‌هیدروکسی اسید (PHA)

پلی‌هیدروکسی اسیدها هم لایه‌بردارهای خوبی برای پوست‌های حساس هستند، زیرا پوست را تحریک نمی‌کنند.

۳. بتا هیدروکسی اسید (BHA)

بتا هیدروکسی اسیدها هم که بیشتر به اسید سالیسیلیک معروف‌اند، می‌توانند سلول‌های مرده پوست را حذف کنند و ظاهر پوست را بهبود ببخشند. همچنین این محصولات توانایی درمان آکنه را دارند.

بتا هیدروکسی اسید کمتر از آلفا هیدروکسی اسید پوست را تحریک‌پذیر می‌کند. موقع استفاده از این محصول، کمی از آن را دورانی و خیلی ملایم به‌مدت ۳۰ ثانیه روی پوست بمالید و با آب ولرم صورت‌تان را بشویید. از آب داغ یا سرد استفاده نکنید، زیرا پوست‌تان را تحریک می‌کند.

۴. لایه‌بردارهای رتینوئید

با استفاده از محصولات حاوی رتینوئید (شکلی از ویتامین A) مانند دیفرین (آداپالین)، ترتینوئین یا رتینول می‌توانید پوست‌های مرده را از صورت پاک کنید و نه‌تنها پوست‌تان عاری از جوش و آکنه شود، بلکه از پیری زودرس در امان بماند.

با استفاده از هر یک از محصولات فوق می‌توانید نوعی ماسک خانگی برای از بین بردن سلول‌های مرده پوست آماده کنید.

نکات ضروری لایه‌برداری

بعد از لایه‌برداری برای پیشگیری از خشک‌شدن پوست، حتما از کرم‌های مرطوب‌کننده ملایم استفاده کنید و اگر باید به فضای باز بروید، ضدآفتاب مناسب بزنید. پس از پاکسازی پوست و حذف سلول‌های مرده پوست، پوست‌تان به نور خورشید حساس‌تر است و می‌سوزد.

هنگام انتخاب هرکدام از روش‌های لایه‌برداری، از تمام محصولاتی که با استفاده از ذرات بزرگ مانند نمک، شکر، دانه‌ها یا پوسته‌های مغز لایه‌برداری می‌کنند پرهیز کنید. اگرچه این محصولات برای حذف سلول‌های مرده پوست طراحی شده‌اند، بزرگی ذرات موجود در آنها می‌تواند در پوست پارگی‌های ریزی ایجاد کند و در نهایت پوست خشک، حساس و حتی دچار عفونت شود.

از بین بردن پوست مرده کف پا

پوست کف پا ضخیم‌تر از پوست صورت و گردن است و به همین دلیل تحریک‌پذیری کمتری دارد. بنابراین برای از بین بردن پوست مرده کف پا می‌توانید تهاجمی‌تر عمل کنید و نگران صدمات پوستی در آن ناحیه نباشید. با هریک از روش‌های زیر می‌توانید کف پاهایتان را از پوست‌های مرده پاک کنید.

• با استفاده از برس یا اسکراب باکیفیت مخصوص پا (سنگ‌پا)، کف پایتان را لایه‌برداری کنید.
• کف پایتان را همیشه با مرطوب‌کننده یا کرم‌های مخصوص پا نرم و مرطوب نگه دارید. البته روغن نارگیل هم به‌ کارتان می‌آید. این‌طوری پوست‌های مرده به‌راحتی جدا می‌شوند
• پاهایتان را درون آب گرم قرار دهید تا پوست‌های مرده کف پاهایتان نرم شوند و با پارچه‌ای زبر (مثل کیسه) یا سنگ‌پا پوست‌های مرده را جدا کنید.

کلام آخر

تشکیل سلول های مرده پوست عادی و طبیعی است. اما حذف سلول های مرده پوست و مراقبت از آن باعث می‌شود به مشکلات پوستی ناشی از تجمع این سلول‌ها مبتلا نشوید. شما چقدر به مراقبت و بهداشت پوست‌تان اهمیت می‌دهید؟ اگر توصیه‌ای در این باره دارید، خوشحال می‌شویم با ما در میان بگذارید.